Φοβίες
Τι είναι η φοβία • Είδη (Κλειστοφοβία, Αγοραφοβία, Κοινωνική, Ειδική Φοβία κ.α.) • Θεραπευτική Αντιμετώπιση
Διάκριση Φόβου και Φοβίας
Ο φόβος είναι μια φυσιολογική πανανθρώπινη αντίδραση, ένα προειδοποιητικό σήμα κι ένας τρόπος προφύλαξης απέναντι σε κάποιον επερχόμενο κίνδυνο. Στη λειτουργική του διάσταση, είναι μια αντίδραση ζωτικής σημασίας, που μας προετοιμάζει ν’ αντιμετωπίσουμε μια επερχόμενη απειλή. Αν δεν ήμουν ικανός να τρομάζω, δεν θα μπορούσα να αμυνθώ σε περιπτώσεις επικίνδυνων καταστάσεων, και συνεπώς να επιβιώσω. Στην παθολογική του διάσταση, αποτελεί μια δυσανάλογη αντίδραση σε ένα αντικείμενο ή κατάσταση σε σχέση με τον πραγματικό κίνδυνο που αυτά ενέχουν, και μπορεί να προκαλέσει σοβαρή κοινωνική και επαγγελματική δυσλειτουργία στο άτομο. Διακρίνουμε λοιπόν τον φόβο σε δύο είδη: στον φόβο που μας προφυλάσσει και στον φόβο που μας εγκλωβίζει.
Τι είναι η Φοβία
Στη δεύτερη περίπτωση που προαναφέρθηκε, μιλάμε για μία κατάσταση φοβίας. Φοβία είναι η παθολογική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από έντονο φόβο και άγχος, τα οποία εκλύονται κατά την παρουσία ή την προοπτική παρουσίας συγκεκριμένων αντικειμένων και καταστάσεων. Διακρίνεται από τον φυσιολογικό φόβο από το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις δεν αποτελούν αντικειμενικό κίνδυνο και δεν δικαιολογούν μιας τέτοιας ποιότητας ή έντασης αντίδραση. Η φοβική αντίδραση εξαφανίζεται όταν εκλείψει ο φοβογόνος παράγοντας, γεγονός το οποίο οδηγεί το άτομο σε συμπεριφορές αποφυγής. Το άτομο που υποφέρει από κάποια φοβία αναγνωρίζει ότι ο φόβος του είναι παράλογος ή υπερβολικός, ωστόσο δεν είναι σε θέση να τον ελέγξει αυτοβούλως.
Είδη Φοβίας
Αγοραφοβία
Θεωρείται η πιο συχνή μορφή φοβικής νεύρωσης στους ενήλικες και προκαλεί σημαντική έκπτωση στην λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής του ατόμου. Σχετίζεται με το χώρο και χαρακτηρίζεται από τον έντονο φόβο του ατόμου να βρεθεί μόνο του σε μέρη ή καταστάσεις (συνήθως μη οικεία) από όπου έχει την εντύπωση ότι θα του είναι δύσκολο να ξεφύγει ή να βρει βοήθεια αν την χρειαστεί. Αρκετά συχνά εκδηλώνεται και ως φόβος των κλειστών χώρων (κλειστοφοβία).
Αντιμέτωπο με τη φοβογόνο συνθήκη, το άτομο μπορεί να εκδηλώσει έντονη δυσφορία, αναπνευστική δυσχέρεια και αίσθημα ζάλης, φόβο ότι θα λιποθυμήσει ή θα χάσει τον τον έλεγχο του εαυτού του, κάτι το οποίο μπορεί να πάρει ακόμα και διαστάσεις αποπροσωποποίησης. Η παρουσία κάποιου οικείου προσώπου στις περιπτώσεις αυτές φέρεται να παίζει καθησυχαστικό ρόλο, ενώ τα συμπτώματα υποχωρούν μόλις το άτομο απομακρυνθεί από τον αγχογόνο χώρο.
Κοινωνική φοβία
Εκδηλώνεται ως έντονο άγχος ή φόβο για μία ή περισσότερες κοινωνικές καταστάσεις στις οποίες το άτομο εκτίθεται στους άλλους και κατά τις οποίες το άτομο αισθάνεται ότι μπορεί να βρεθεί σε δύσκολη ή ταπεινωτική θέση. Ο άνθρωπος που εκδηλώνει κοινωνική φοβία έχει την εντύπωση ότι θα δράσει με τέτοιο τρόπο που οι άλλοι θα το κρίνουν αρνητικά, συνεπώς τείνει να αποφεύγει κοινωνικές καταστάσεις (όπως δημόσιες παρουσιάσεις, επαγγελματικές συναναστροφές, συνευρέσεις κλπ) ή να τις υπομένει με μεγάλο φόβο και άγχος. Όπως και στις άλλες περιπτώσεις φοβίας, το άτομο αναγνωρίζει τον υπερβολικό ή παράλογο χαρακτήρα της αντίδρασής του, ωστόσο η αδυναμία του να το διαχειριστεί διαφορετικά προκαλεί σημαντικές δυσκολίες στην κοινωνική και επαγγελματική του ζωή.
Ειδική φοβία
Πρόκειται για φοβία που εκδηλώνεται απέναντι σε ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση (πχ. αεροπλάνο, ύψη, ζώα, θέα του αίματος). Η παρουσία ή η προοπτική συνάντησης του φοβογόνου παράγοντα πυροδοτεί συστηματικά έντονο άγχος ή φόβο, που μπορεί να πάρει τις διαστάσεις κρίσης πανικού και που οδηγεί το άτομο σε συμπεριφορές αποφυγής. Τα συμπτώματα επιμένουν για 6 ή περισσότερους μήνες και προκαλούν σημαντική κοινωνική και επαγγελματική δυσλειτουργία στο άτομο.
Θεραπευτική αντιμετώπιση
Οι εκδηλώσεις της φοβικής διαταραχής μπορούν να ελεγχθούν μέσω της εφαρμογής τεχνικών χαλάρωσης και απευαισθητοποίησης, καθώς και μέσω της κατάλληλης φαρμακευτικής αγωγής από τον ειδικό ψυχίατρο. Πέρα απ’ αυτές τις λύσεις που λειτουργούν ανακουφιστικά ως προς τα συμπτώματα του φόβου, μια ολοκληρωμένη ψυχοθεραπεία μπορεί να φωτίσει τις βαθύτερες αιτίες που βρίσκονται πίσω από το πρόβλημα και να δώσει μια πιο μόνιμη λύση.
Μέσω της θεραπευτικής διαδικασίας, μαθαίνω σιγά σιγά να αναγνωρίζω το φόβο μου, να του δίνω λίγο χώρο, και να βλέπω τι χρειάζομαι. Μαθαίνω να έρχομαι σε επαφή με το κέντρο μου, το σώμα, τις σκέψεις, τις αισθήσεις και τα συναισθήματα μου, να αναγνωρίζω τα συστήματα στήριξης που διαθέτω και να τα χρησιμοποιώ πιο αποτελεσματικά. Αρχίζω να αντιλαμβάνομαι ότι φόβος που με εγκλωβίζει, που με καθηλώνει, είναι ένα φανταστικό ταξίδι που δεν έχει σχέση με την πραγματικότητα στο παρόν μου. Μέσα στο υποστηρικτικό περιβάλλον της θεραπευτικής σχέσης, καταφέρνω σταδιακά να τολμώ και να περνάω σε δράση, να μετατρέπω το φόβο μου σε κίνηση, να διαχειρίζομαι τη φοβία μου αποτελεσματικά.
Επανακτώ έτσι τον έλεγχο της ζωής μου και καλλιεργώ την εμπιστοσύνη στον εαυτό μου και τους γύρω μου. Όπως παρατηρεί ο γνωστός συγγραφέας και ψυχοθεραπευτής Χόρχε Μπουκάι, «το κυριότερο αντίδοτο ενάντια στις φοβίες είναι η δράση και η καλλιέργεια μιας αίσθησης επανοικειοποίησης του ελέγχου και της ασφάλειας στην ζωή μας».
Ο δρόμος προς τη θεραπεία και την αλλαγή περνά μέσα από την αποδοχή του φόβου, ο οποίος σιγά σιγά μεταμορφώνεται σε περιέργεια, εμπιστοσύνη, ικανοποίηση και χαρά για τη ζωή.
Στο Therapy Spot o τρόπος που προσεγγίζουμε την αντιμετώπιση των φοβιών και την επανασύνδεση με τον εαυτό και τη δύναμή μας είναι αυτός της Ψυχοθεραπείας Gestalt. Έλα να ανακαλύψουμε μαζί τον δικό σου τρόπο να ανθίζεις! Επικοινώνησε μαζί μας για να αξιοποιήσεις τη δωρεάν συνεδρία γνωριμίας.